قودورغانليق=قودوزلوق
(هاري)
اُنَم:
هاري بير ويروسي خسته ليكدير اُنَم بوردادير كي هئر كيم قوردوغانليق(هاري) مريضليگينيتوتسا ؛ تاكيد اِليرَم مريضليگيني توتسا ؛ اُولومونون احتمالي چوخ يوخاريدير بو مريضليك اينساندا و چوخلي قان ايسدي(خونگرم)حيوانلاردا انسفالوميليت(بِيين پرده لرين(اينسفالوم) شيشمه سي ) وئرير، بو مريضليك ايراندا و هابئلهآسيا و آفريقا قاره سينده گورشور.
داغيلما(ياييلما):
ايران اُو اُولكه لَردَنديركي هم اهلي حيوانلاردا و هم وحشي حيوانلاردا بو خسته ليك گؤرسَنير و بؤ خسته ليك چؤخلي ايرانين خزر دنيزينين قيراغيندا (حاشيه درياي خزر) و دؤغو گؤزِي(شمال شرق) و باتي گونئي(جنوب غرب) بؤلگه سينده گؤروشير.
(نوقطه لَر اُولوملَرين ساييني گؤرسَدير)
توم توپراق:گوليستان و اردبيل:چوخ يوخاري
قيرميزي:يوخاري:چهار محال و بختياري
نارينجي:اُورتا
ساري:آز
1383 ينجي آمار گورسَديركي بوتُو ايراندا هئر يوز مين(100,000) اينسان آراسيندا 2/173 بؤ مريضليگي توتوبلار و بؤلگه لرين(اوستان) ايچينده ياب چوخ اردبيل و گوليستاندا گوروشوبدور و سونرا چهارمحال و بختياري و....
كئچمه يولي:
1-حيوانين توپورجَگينده(بزاق) بؤل بؤل ويروس ياشيير و مريضليگين كئچمه يولي حيوانين توپورجَگينده دير ياني هاچانكي حيوان سيزي قاپدي آغزينين توپورجگينده اُولان ويروس يارالييان يئردَن دؤلور سيزين قانيزا و سيزي مريض ائده بيلَر.
2- بو مريضليگ هاواداندا ائيليه بولور اينساني مريض ائده آما احتمالي چوخ آزدير و يالنيز زاغالارداكي گئجه قوشلار ياشيير يادا لابراتوارلاريكي بو مريضليگين اُوستونده ايشلييرلَر اُونملي اُولا بيلير.
قُورومالار(پيشگيري):
(بو مريضليگين دئرماني و قوروماسي بيردير اُونا گوره بير يئرده گَتيرميشم)
1-چونكي 85% اينساني قاپان حيوان ايت اُولور اُنا گوره اگر كنديزده يا شَهريزده سولَه ايت(ولگرد) گوروشور گَرگ اُو ايتلَر يا اُولدوروله يادا اُ يئردَن آپاريلا ؛ يوخسا اُو ايمكان وارديركي بو ايتلَر اُو مريضليگي تؤتوب و سونوندا اينسانلاري قاپيب مريض اِيلييه.
2-اگر دوشونورسيزكي سيزده "" اكينجي،مال حيوان ساخليانلار،چؤلده قالانلار"" كيميبو مريضليغين خطرينده سيز ائليه بولَرسيزكي اُوچ نوبت اِينَلَنمَگيله اُزونيزي بؤ مريضليگين قاباغيندا قؤروياسيز.
قوروماق بؤجور اُولاجاخ:
""صفر،7-21 گون بيرينجي نوبتدَن سونرا و 28 گون بيرينجي نوبتدَن سونرا""
يادابؤجورده اُولابيلير:
صفر،28 گون بيرينجيدَن سونرا،56 گون بيرينجيدن سونرا.
3-اگر سيز ايستيرسيزكي يولجولوق(مسافرت) ائيليه سيز، گرَك اُوچونجي نوبت آزي بير آي كؤچمَكدن قاباق اُولا.
4-بو مريض ليگين دئرماني اِينَسينده(واكسَنينده) يئرلَشيبدير ؛ ياني هئر زامانكي سَني حيوان قاپدي گَرك يالنيز و يالنيزاِينَسيني(واكسنيني) ووراسان.
5-ايندي اِينَنين يانيندا سِرَم دا(ايمونوگلوبين اختصاصي ضد قورودوغانليق:اينساني)وورولور،سِرُمين ايشلَنيشي بؤ اُوچ يئرده اُولا بيلير:
الف-هاچانكي وحشي حيوان قاپسا
ب-قاپميش حيوان قاچميش اُولسا
ج-اهلي حيوان قاپيپ نئچه يئردن ، دَرين قاپيب ، باشا ياخين يئري قاپيب
بِليرتيلَر(علائم):
1-قورخو(حيوانين قاپماسينا گؤره)
2-باش آغري
3-قيزديرما(تب)
4-يورقونلوق
اگر اينَه لرين وورماسا ، حيوان قاپميش اينسان مريضليگي توتوب و بو مرحله لَريده گؤره بيلير:
1-بوغازين اَتلَرينين توتولماسي كي باعث اُولاجاخ طرف نفس آلا بيلمييه
2-سودان ، هاوادان و يئلدذَن قورخما
3-آغ جيگَرين ايشدَن دوشماسي
4-اُولوم.
سؤن دئييملَر:
-اگر بير زاماني سيزي بير ايت،پيشيكگئجه قوشي(خفاش) يا آيري بير اَت ييگَن حيوان قاپدي ، گونوزلَري ساغليق اُجاقلارينا (مراكز بهداشتي) و گئجه خسته خانالارا(بيمارستان) تئزليكله تئزليكله تئزليكله تئزليكله باش وورون.
""قوروماق دئرماندان ياخجيدير""