اوره ك خسته ليگي

من اوره ك خسته ليگي توتاجام؟!!

يازار: دكتر بهروز هاشمي (جام جم)

ديلمانج : ساوالان

دونيانين باشاباشيندا اوره ك خسته ليگينين گؤرونمه سي چؤخالير و بو گؤروشمه گنج لره (جوانلارا) سايي گلير بيزيم اولكه ميزده دونيايا بنظردير ، ايندي اوره ك خسته ليكلري ئوزه لليكجه اوره ك سكته سي ياب ؤنملي اولوم و ايشدن سالما ندنلردندير (عامللردندير) گلين بو بالاجا يازيدا بوناگؤره اويرنك .

نيئه اوره ك سكته سي گؤروشور :

سكته ، بير عضوا قان يئتيرممزليخدن گلير (اورنك اوچون اوره گين داماري اوره گه قان يئتيرمير و اوره گين بير بؤلومو ايشدن دوشور) و دامارلارا قان يئتير ممزليخ ، دامارلارين توتولماسيندان باش وئرير ، آما دامارلار نيئه توتولور؟

دامارلارين توتولماسينا عربجه تصلب شرائين دئيلير و انگليزجه سيده آترواسكلورزيس اولور توركجه سيده "دامار توتولماسي" ، دامارين توتولماسي ياغين (پلاك) ييغيشماسيندان گلير ياني بوكي اينسان يا چؤخ ياغلي يئمك يئير يادا اوقدر آز تَرپَشيركي ياغ قارنينا ييغيشيب و ياواش ياواش دامارلاريندا يئر آليب و دامارلاري توتور (سؤزسوزكي بو بؤلوم دوشونَكلي اولماغا ساده جه دئيلدي).

نَلَر دامارلاري بَركيدير؟

نئچه نَدن دامارلاري بَركيده بولر:

1- جيغالا و قليان چكمك :

 ؤنملي ندنلردن بيريديركي گون به گون گنجلريميز (جوانلاريميز) بو يؤلا چكيليرلر ، آللانمائينكي قليانين توستوسي سودان گئچير و زهرلي ماده سي آلينير ، سويون اتكيسي (اثري) اولموش اولسادا چؤخ آز اولار و قليانين ضررلي ماده سي جيغالادان داهادا آرتيقدير.

2- يوخاري قان باسقيسي (يوخاري فشار خون) :

بو نَدن (علت) بوناگوره كي جيغالا و اوره ك-دامار خسته ليكلريله و ايكينجي شكر خسته ليگيله دوز به دوز (مستقيم) آراسي وار داهادا گؤزلمه ليدير ، هِئي هِئي (مرتب و منظم) قان باسقيزي اولچون و اَير قان باسقيز 80/140 دَن يوخارييا قالخدي كسينليكجه دكتورا گئدين سيز باخيم آلتيندا اولماليسيز (تحت نظر).

3- قانين ياغي :

قاندا ايكي جورا ياغ واردير :

الف) ياخجي ياغ كي اچ.دي.اِل (HDL=high dose lipoprotein) آديلا تانيلير بو دامارلارين توتولماسينين قاباغيني آلير و گرك بونون اولچوسو قاندا 35  دَن آرتيخ اولا يؤخسا ايشه ياراماز و اَير 60 دان يوخاري اولسا ياب گؤزَلدير.

ب) ايكينجي ياغ قؤلاي ياغدير بو ياغلار نئچه جورادير كي ياب قؤلايي اِل.دي.اِل (LDL=low dose lipoprotein) آديلا تانيلير بو ياغين يوخاري اولماغي قؤرخماليدير.

4- كؤكلوخ و تَرپَشممزليخ (بي تحركي):

بو گونلر كؤكَلمق چؤخ راحاتدير نييه كي ايشلر چؤخ راحات اولوبدور شهر ياشاماغي اينساني كؤك ائدير ، ايندي داها قديم زامانكيمين كرتيوار چكمك يؤخدور هئر زادين حاضيريسي واردير و.... آما بو آرادا آريقلاماخ چؤخ چتيندير چؤنكي گرك تئر (عرق) تؤكوب ياغ يانديراسان ، پس چاليشين چكيز نرمال قالسين ، چكينين آرتيرماغي اينساني ديابت ، ياغ خسته ليگي و اوره ك خسته ليكلرينه ياخينلادير.

ساغليقي قؤروماخ درماندان قاباخدير.

دادلي بؤيالي قندلره باغلي

دادلي قند ياخجي يا قؤلاي؟!!

بو زمانه ده هئر زاد تاپماخ اولار حتي تؤيوخ سوتو يا آدام جاني ، فرق اله مز هئر بير شيئ كي اينسانا پول گتيره ، اونملي دئيلكي اينسانا ضرري واردير يا خئيرليدير.

بو گونلر بازاردا بؤياخلي ودادلي قند گؤروشور و من بوناگؤره بو يازيني يازديمكي يازديخلاريمي اوخويانلاري بير آزجا اويادام.

بو قندلر نئچه جوره گؤروشور: قيرميزي ، ساري ، ياشيل ، گؤي و ... و زعفراني ، دارچيني ، خورما و نعنا دادي آديلا.

بو دادلي قندلرين سايي و دادي بلكه داها آرتيرا ، بو قندلري تؤكنلر دئيرلركي هئچ بير شيميايي ماده قاتميرلار بلكه ده دوز دئيرلر آما ايله كي اَل چؤخالدو داها هئچ كيم كسينليكجه ديئه بولمزكي شيميايي مواد بونلارا قاتيلير يا يؤخ حتي ساغليخ گؤزتچيلر (مامورين بهداشتي) ، ئونمليسي بورداديركي بو زمانه ده هئر اينسان ايستَر ايستئمز شيميايي موادي يئمكلردن آلير نيئه كي حاضيرلانميش يئمليلر اوقدر چؤخاليبلاركي هئچ كيم كنترل ائده بيلمز ايندي داها قديم زامان دئيلكي كندده ياشيياخ ، چؤره گي تنديرده ئوز اليميزيله ياپاخ ، يئميشي باغيميزدان گتيرخ و... هئر زاد بازاردان آلينير و كيمسه ده حوصله قالميئيب.

 بولوروخكي قند بينه (چوغوندور) و شكر قئميشيندن (ني شكر) دوزَلير و قنديده ساكاروز دير ايندي اَير سيز قندي آغ گؤرسز بو قندين تكجه ساكاروزي واردير آما اَير بؤيالي اولسا بولونكي بير اسانس يا بير شيميايي ماده بونا وورولوبدور.

دادلي قندلر نئچه باخيمدان محكوم ديلار :

1- بوياخلي قندلر چونكي بويالي و آدامي آجديرانديرلار (اشتهاآور) اينساني بو قندلري چؤخ يئمگه چاليشديريرلار (تحريك ائديرلر).

2- بوناگؤره كي بو قندلره اسانس قاتيرلار قارا جيگره (كبد) و بؤيرگه ضررليديلر چونكي بو ايكي عضو سم لري قاندان آليرلار.

3- بو قندلره قاتميش موادلار مومكيندير گپ (تقلبي) اولوب و داها ضررلي اولالار.

 خورمالي رژيمي قند :

 بو قندلرين رژيمي خاصيتلري يوخدور و اَير بو آديلا يايلير تكجه موشتري ييغماخ اوچوندور بعضيلر بو دادلي بؤيالي قندلري خورمالي و رژيمي آديلا ساتيرلار كي كسينليكجه گَپ (تقلبي) ديلار بوناگؤره كي خورمانين قندي گلوكز و فروكتوز دير و آغ قندده اولان ساكاروز ماده سينين تَرسينه (برعكسينه) هئچ واقت كريستالي اولماز پس دئمك اولاركي اَير بير نفرده خورماني قند قيليغيندا (مكعبي) چيخاردا بولسه هئچ واقت كريستالي اولميئاجاخ و دورو اولاجاخ سؤنوج بو اولاركي بو قندلره آللانمائين.

تاپشيرما:

 دادلي بؤيالي قندلري ايشلدمئين ، هئچ اولماسا آز ايشلدين.

ساغ قالين شاد ياشائين ، تارينين اَتگينده

 

 



  • [ 1 ]